Rookmelders zijn ontworpen om je te waarschuwen bij brandgevaar. Ze reageren op kleine deeltjes die ontstaan bij verbranding. Maar soms gaat een rookmelder ook af zonder dat er écht rook is — dat noemen we een vals alarm. In dit artikel lees je hoe een rookmelder werkt, waarom hij afgaat en wat je kunt doen als het vals gaat.
Hoe werkt een rookmelder?
De meeste rookmelders werken optisch: binnenin zit een luchtkamer met een infrarood-LED en een sensor. Bij rookdeeltjes wordt het licht afgebogen, waardoor de sensor het signaal interpreteert als rook → alarm gaat af (Brandpreventiewinkel).
Waarom gaat de rookmelder af?
1. Echte rook of verbranding
Bij brand of smeulende warmte stijgen rookdeeltjes op → de melder detecteert dit en gaat af. Dat is precies wat hij moet doen.
2. Vals alarm door stof, insecten of vuil
Een vervuilde rookkamer vertrapt de detectie. Stof of kleine beestjes kunnen dezelfde verstrooiing veroorzaken als rook (Brandbeveiligingshop).
3. Stoom, vocht of damp
Koken, douchen of stoom van apparatuur zorgt voor damp en microdruppeltjes die net als rook werken.
4. Temperatuur- of luchtstroomschommelingen
Warmte van centrale verwarming of tocht van ventilatoren kan stof opwaaien of de melder triggeren .
5. Lege batterij of einde levensduur
Een piepje zonder sirene betekent vaak dat de batterij bijna leeg is of de sensor versleten is.
Wat kun je doen tegen vals alarm?
- Maak de melder 1 à 2 keer per maand schoon met een stofzuiger of perslucht
- Vervang batterijen op tijd of kies voor een melder met 10‑jaar batterij
- Hang melders op de juiste plek: minimaal 6 m van keuken, badkamer, ventilatoren en warmtebronnen; niet in de buurt van TL‑lampen
- Vervang de rookmelder na circa 10 jaar, want na die periode neemt het risico op gevoelige of foutieve meldingen toe (MAX Vandaag).
Conclusie
Rookmelders werken door rookdeeltjes te detecteren via gebroken licht. Ze gaan af bij echte rook, maar kunnen ook vals alarm geven door stof, insecten, stoom, tocht of lege batterijen. Regelmatig onderhoud, juiste plaatsing en tijdige vervanging zorgen voor betrouwbare werking wanneer het echt nodig is.